Τετάρτη 8 Ιουνίου 2011

Λυκούρσι Αγίων Σαράντα - Μπόρια και Μπομποστίτσα Κορυτσάς, βορείου Ηπείρου


Το κάστρο του Λυκουρσίου - Κάστρου ντι Λυκούριζε
Φώτης Τράσιας

Λυκούρσι (Λυκούριζα) Αγίων Σαράντα:

Μόλις 2 χλμ. από την πόλη των Αγίων Σαράντα βορείου Ηπείρου, δεσπόζει πάνω σε έναν ψηλό λόφο το κάστρο του Λυκουρσίου το οποίο χτίστηκε τον 17 αι. από τον σουλτάνο Σουλεϊμάν προς κατάκτηση της Κέρκυρας η οποία διακρίνεται από την κορυφή του κάστρου.
Γύρω από το κάστρο υπήρχε οικισμός με σταθερές πέτρινες κατοικίες Κολωνιατών Βλάχων και λίγες οικογένειες ελληνοφώνων Βορειοηπειρωτών. Οι Βλάχοι είχαν ως καταγωγή τον νεοδημιουργηθέντα τότε οικισμό Κεφαλόβρυσο Πωγωνίου το Μετζηντιέ και είχαν ήδη ξεκινήσει να εγκαθίστανται μόνιμα στον οικισμό του Λυκουρσίου εγκαταλείποντας το Κεφαλόβρυσο λόγω της μεγάλης πληθυσμιακής αύξησης του.

Το Λυκούρσι ή Λυκούριζα στα Βλάχικα αποτελεί ένα άγνωστο μέρος της ιστορίας της Ελληνικής επανάστασης κατά των Τούρκων. Οι Αρβανιτόβλαχοι κάτοικοι του Λυκουρσίου το 1878 επαναστάτησαν κατά του Τούρκικου ζυγού με σθένος και κατατροπώθηκαν από τον πολυάριθμο Τούρκικο στρατό.
Το Λυκούρσι καταστράφηκε ολοσχερώς και οι κάτοικοι του διασκορπίζονται, οι μεν ελληνόφωνες οικογένειες μεταφέρονται και εγκαθίστανται στην Θεσπρωτία στον σημερινό Μεσοπόταμο, οι δε βλαχόφωνες οικογένειες μεταφέρονται και εγκαθίστανται οι περισσότερες στην γειτονική Κέρκυρα στη περιοχή της Γαρίτσας (οικ.Μπάσιου, Σκούπερα, Γκέγκα, Νάνη, Κολέμπα, Δεμίρη, Μπουντάση, Νάτσα, Σιούζου, Νίτσα, Κούρου κ.α.) και λίγες οικογένειες επέστρεψαν ρακένδυτες στο Κεφαλόβρυσο. Οι επαναστάτες καπεταναίοι Βλάχοι οδηγήθηκαν στο κάστρο των Ιωαννίνων αλυσοδεμένοι όπου και θανατώθηκαν.

Η πόλη των Αγίων Σαράντα όπως φαίνεται 
σήμερα από το Κάστρο του Λυκουρσίου
Η λαϊκή μούσα εξιστορεί το γεγονός: 

Λυκούριζα ανόστε χόρε ντι ούνε έτε - 
Το Λυκούρσι μας κάποτε ήταν χωριό. Φουτζίρε Ρεμένγιε σι αρεμάσι σκρέτε - Έφυγαν οι Αρβανιτόβλαχοι και 
έμεινε έρημο…

Οι οικογένειες που εγκαταστάθηκαν στην Κέρκυρα διατήρησαν έως τα μέσα του 20 αι. τις παραδόσεις τους και την χρήση της βαρύτιμης Αρβανιτοβλάχικης φορεσιάς, κυρίως οι γυναίκες.
Η συνοικία στην οποία εγκαταστάθηκαν στη Γαρίτσα ονομάζονταν ‘’Λυκουρσιώτικα’’. Οι υπόλοιποι Αρβανιτόβλαχοι της Ηπείρου αποκαλούσαν αυτούς ‘’Κερκιρότς’’. Σήμερα οι κάτοικοι αυτοί γνωρίζουν την καταγωγή τους. 
Το Λυκούρσι σήμερα αποτελεί τουριστικό πόλο έλξης της Αλβανίας τόσο για το κάστρο του, όσο και για την φανταστική θέα προς το ιόνιο πέλαγος και την Κέρκυρα.

Ι. Ναός Αναλήψεως Του Σωτήρος - Μπόρια
Μπόρια  Κορυτσάς:

Ένα από τα καλύτερα αξιοθέατα της Κορυτσάς είναι η βυζαντινή εκκλησία της Αναλήψεως Του Σωτήρος 14ου αι. που βρίσκεται στο Βλάχικο χωριό Μπόρια (Mborja), μόλις 2 χμ έξω από την Κορυτσά. Οι ειδικοί την περιγράφουν ως ένα από τα καλύτερα δείγματα βυζαντινής τέχνης των Βαλκανίων.
Το χωριό οφείλει το όνομα του στο αρχαίο Ελληνικό όνομα ‘’Εμπορεία’’ κατοικήθηκε από αρχαιοτάτων χρόνων και αποτελούσε οικονομικό κέντρο της περιοχής πριν την δημιουργία της γειτονικής Κορυτσάς.
Την δεκαετία του 1950 μεταφέρθηκαν στον Ερειπωμένο οικισμό από το Αλβανικό κράτος, οικογένειες νομάδων Κολωνιατών Βλάχων
Σήμερα η Μπόρια είναι ένα Βλαχόφωνο χωριό, οι κάτοικοι του οικισμού έχουν στενές συγγενικές επαφές με τους Κολωνιάτες Βλάχους της Ιεροπηγής, Θεσπρωτίας, Κεφαλόβρυσου, Κρύας βρύσης.

Μπομποστίτσα Κορυτσάς
Μπομποστίτσα (Μπουμπουστίτσα) Κορυτσάς:

Το χωριό Μπουμπουστίτσα βρίσκεται χτισμένο σε απόσταση 4 χλμ από την πόλη της Κορυτσάς. Κατοικείται από Βλάχους της ομάδας των Κολωνιατών Βλάχων της Θεσπρωτίας. 
Ήδη από το 1927 Βλάχοι νομάδες αυτής της καταγωγής εγκαταστάθηκαν ανάμεσα στους ντόπιους κατοίκους του οικισμού. Την δεκαετία του ΄50 ένας μεγαλύτερος αριθμός Κολωνιατών Βλάχων εγκαταστάθηκε αναγκαστικά λόγω της κολεκτιβοποίησης στην Μπουμπουστίτσα ενδυναμώνοντας το βλάχικο στοιχείο. Οι ντόπιοι κάτοικοι εγκατέλειψαν τον οικισμό και οι Βλάχοι αποτέλεσαν την πλειοψηφία. 
Σήμερα στην Μπουμπουστίτσα το 80% των κατοίκων είναι οι Βλάχοι, ο οικισμός αναπτύσσεται οικονομικά καθώς αποτελεί πλέον προάστιο της Κορυτσάς. Κύρια αξιοθέατα είναι οι εκκλησίες του Τιμίου Προδρόμου και του Αγίου Δημητρίου καθώς και το παλιό μοναστήρι της Παναγίας. Τα υπεραιωνόβια δέντρα που ονομάζουν ‘’μάνε’’και αποτελούν έναν τύπο μαύρης μουριάς από την οποία κάνουν ένα ιδιαίτερο τσίπουρο. Το χωριό ασχολείται κυρίως με τον τουρισμό, κατέχει επίσης έναν μεγάλο αριθμό καταστημάτων κυρίως ταβέρνες τις οποίες επισκέπτεται όλος ο πληθυσμός της περιοχής.

Ευχαριστούμε τον κ. Φώτη Τράσια!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η κόσμια κριτική και η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των σχολιαστών είναι σεβαστή. Σχόλια τα οποία υπεισέρχονται σε προσωπικά δεδομένα ή με υβριστικό περιεχόμενο να μην γίνονται. Τα σχόλια αποτελούν καθαρά προσωπικές απόψεις των συντακτών τους. Οι διαχειριστές δεν ευθύνονται σε καμία περίπτωση για τυχόν δημοσίευση υβριστικού ή παράνομου περιεχομένου στα σχόλια των αναρτήσεων.Τα σχόλια αυτά θα διαγράφονται με την πρώτη ευκαιρία.